AHMED CEVAD PAŞA VE TÜRBESİ

Türbe, Fatih Malta'da, Emir Buhari Camii bahçesinde olup 2126. ada ve 24. parselde yer almaktadır.
Ahmed Cevad Paşa, Sultan II. Abdülhamid devri
sadrazamlarındandır. Miralay Mustafa Asım Bey'in 1268/1851 senesinde Şam'da doğan oğludur. Henüz onbir yaşında iken babasını ve annesini kaybetti. Şeyhülislam Atıfzade Hüsamaddin Efendi'nin himayesinde yetişti. Ilk tahsilini Bursa ve istanbul'da yaptı. Erkan-ı Harbiye'yi birincilikle bitirdi. Kısa bir süre sonra terfı ederek Kolağası rütbesiyle Padişahın yaverliğinde bulundu. Binbaşı iken, Osmanlı-Rus savaşında Tuna'ya gönderildi ve orada Süleyman Paşa'nın yaverliğini yaptı. Necip Paşa Fırkası'nın Kurmay Başkanlığı'nda bulundu. Yirmiyedi yaşında miralaylığa (albay) yükseldi. 130211884 yılında Çetine'ye Sefir tayin edildi ve rütbesi mirlivalığa (tümgeneral) yükseldi. Bu tarihten sonra, Cevad Paşa, devlet işlerinde daha ,~ühim vazifelerde görevlendiriidi. Önce, Teftiş-i Askerı Komisyon Uyeliği, sonra da vali ve kumandan olarak Girit'e gönderildi. Girit'te büyük başarılar göstererek, asayişi sağladı ve idaresiyle herkes tarafından taktir gördü. Sultan II. Abdülhamid bu hizmetine karşılık, önce .. müşir (mareşaı), sonra da 1309/1891 yılında sadrazam tayin etti. Uç yılı geçen sadrazamlığı sırasında devletin iç ve dış emniyetini korumaya çalıştı. 1313/1895'de görevinden alınan Cevad Paşa üç yıl sonra 1318/1900 tarihinde istanbul'da vefat etti. Vasiyeti üzerine, Emir Buhari Oergahı karşısında ve babasıyla annesinin medfun bulunduğu kabristana defnedildi. Türbe, aynı yere sonradan inşa edildi. 1297/1879 yılından itibaren tarih, matematik, sanayi ve ahlakla ilgili yazılar yazdı ve ancak yirmidört sayı yayınlayabildiği Yadigar adlı bir dergi çıkarmıştır. Ayrıca, Riyaziyenin MebBhis-i Dakıkası, Kimyanm Sanayıe Tatbikini Havi MebBhis-i Müfide (istanbul, 1295/1878), Sema yahud Kozmografya (istanbul, 1296/1879) adlı eserleri kaleme almıştır.

Türbe, Cevad Paşa'nın ölümünden kısa bir süre sonra 1318/1900 yııınaa nanımı tarafından, Mmar KemaJeddin Bey'e inşa ettiriJmiştir. Neo Klasik tarzda olan türbe, mimarın istanbul'daki ilk taş yapılarındandır. Kare planlı, kubbeli bir türbe odasıyla, bunun önünde yer alan, dikdörtgen planlı bir giriş bölümünden oluşan bina kesme taştan yapılmıştır. Kubbe duvar kenarlarına yerleştirilen sekizgen sütunların taşıdığı kemerler üzerine yerleştirilmiş olup kurşun kaplıdır. Türbe odası güneydoğuya ve güneybatıya açılan kemerli pencere/er ile aydınlatılmıştır. Türbeye, tamamen mermerden yapılmış, stalaktit başlıklı sütunlara dayalı, kaş kemerli az derin, eyvan şeklinde bir porta/den girilir. Bu büyük kemerle, basık kemerli esas giriş kapısı arasındanki sahada Cevad Paşa'nın adının yazılı olduğu sivri kemerli bir alınlık içine ce" sü/üs hatla yazılmış bir kitabade; Sadr-ı Esbak ve Yaver-i Ekrem Merhum Ahmed Cevad Paşa'nm Türbesidir. Sene 1318 (m.1900) yazılıdır. Asıl kitabe ce" sülüs hat ile Hattat Hafız Mehmed Nuri Efendi tarafından yazılmış olup şunlar yazılıdır;

Rahmetullahi, ala sahibi hBzihi'l-medfen Hazret-i Ahmed Cevad Paşa ali-cay kim

Üç sene hem on buçuk ay verdi sadra zib ü fer Daima her mansıbda sıdk ile hizmet edip

Kıldı ibrazı meastr ol hidivi namıver Seyyidü'l-kevneynden "artık Cevad ge/" emrini Alem-i manada etmiş Firdevse sefer

Layıh oldu leyle-i Miracda tarih-i tam

Hak ede Ahmed Cevad Paşa'ya cinam makar murtaza, sene 1319 (1900)

Cevad Paşa Türbesi'nin içi basit bir şekilde sıvanarak beyaza boyanmıştır. Özellikle giriş yüzünün bezemesine özen gösterilmiştir.

Türbede; Ahmed Cevad Paşa ile kızkardeşi Hace Sare Hanım (1335/1916) medfundur.

Ahmed Cevad Paşa'nın lahtinin üzerine celi sülüs hat ile şunlar yazılıdır;

Hüv'el bakı / sadr-ı esbak / ve ya ver-i ekrem

merhOm ve ma'ğfOr / Karaağaçli-zade / Ahmed Cevad Paşa / ROhıyçün nzaen / Lil/ahi tealel Fatiha

sene 1318/ff 14 Rebi'ül-ahır/yevm cum'a"

Güneyde bulunan Hace Sare Hanım'a ait lah it de, Ahmed Cevad Paşa'nın lahti gibi cell sülüs hatlı olup ayak taşında bir vazo bulunmaktadır. Lahitte;

MerhUm miralay Mustafa Asım Bey kerımesi

Sadr-ı esbek merhOm Cevad Paşa hemşiresi MerhOme Hace Sara Hamm'm ruh-i şerifi için el-Fatiha

Vefatı: 14 Recep 1335 (1916)

yazılıdır.

Türbe ziyarete kapalıdır. Hiç onarım görmemiştir. Büyük onarıma ihtiyacı vardır.